Vakıfbank Hisselerinin Türkiye Varlık Fonuna geçmesine ilişkin Sendika Açıklamamız.

Vakıfbank Hisselerinin Türkiye Varlık Fonuna geçmesine ilişkin Sendika Açıklamamız.

Vakıfbank’ın Kuruluşu

Vakıfbank 1954 yılında Özel Yasa ile Adnan Menderes hükümeti sırasında Vakıf birikimlerin değerlendirilmesi ve ortaya çıkan kazanç ile Vakıf mallarının korunması, bakımı amacıyla kurulmuş bir banka idi.

Vakıfbank’ın Satışına Erbakan Engeli

57.Hükümet olan DSP, MHP ve ANAP döneminde çıkartılan 606 KHK ile Vakıfbank’ın satışı gündeme getirildi. Ana Muhalefet Partisi Fazilet partisi Vakıf Mallarının hazine malı olmadığı gerekçesi ile Anayasa Mahkemesine dava açtı.

Anayasa Mahkemesi, 17.10.2000 tarih 29 sayılı kararında, Fazilet Partisi'nin istemiyle açılan iptal davasını karara bağladı. Mahkeme, oybirliği ile aldığı kararla Vakıfbank'ın özelleştirilmesiyle ilgili 606 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'yi iptal ederken, yürütmeyi durdurma istemini reddetti.

AKP Döneminde Vakıfbank’ın Halka Arzı

Anayasaya Vakıf Mallarının satılamayacağı gerekçesi ile dava açan Fazilet Partisi iken, Fazilet Partisinden kopan AKP, 08 Kasım 2005 tarihinde Banka hisselerini 21.89’unu Halka arz ederek Vakıflar Genel Müdürlüğü hisselerini azaltma yolunda ilk adımı atmış oldu. Bu dönemde Bankanın Emekli Sandığı hisseleri de azalarak %16,10’a inmiş oldu.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Hisselerinin Hazineye Devri

4 Aralık 2019 C.Başkanı kararı ile 11 Aralık 2019 tarihinde Vakıfbank’ın Vakıflar Genel Müdürlüğü kontrolünde olan %58,51 oranındaki hissesi o gün 9,49 TL üzerinden Hazineye devredildi. O gün Vakıfbank’ın Borsadaki kapanış fiyatı ise 5.04 idi. Kısaca Hazine şirket yönetimini devralarak borsa değerinin neredeyse 2 katı para ödemiş oldu.

Vakıfbank’ın Mevcut Ortaklık Yapısı

Mevcut durumda Vakıfbank 937 adet şubesi, 2019 yıl sonu itibariyle 16.835 çalışanı ve kendi Emekli Sandığı aracılığıyla 8 binin üzerinde Emeklisi olan bir kurumdur. En son sermaye dağılımında %58,51’i Hazine ve Maliye Bakanlığı, %25,22 si Halka Açık, %0,16 sı özel kişi ve vakıflar ve %16,10’u Vakıfbank Memur ve Hizmetli emekli ve Sağlık Yardım Sandığı Vakfına ait olan bir kuruluş idi.

Nasıl Bugünlere Geldik

2014’te yüzde 63 seviyelerinde olan özel bankalarının toplam kredi hacmi içindeki payı, 3 Nisan 2020 itibarıyla yüzde 49,2’ye düşerken Kamu Bankalarının 2014’te yüzde 26 seviyelerinde olan kamu bankalarının toplam kredi hacmi içindeki payı da 3 Nisan 2020 itibarıyla yüzde 37,5’e çıkmış durumda.

Özel Bankalar 2019 yılında kredilerini %5 oranında azaltırken kamu Bankaları kredilerini %40 oranında artırarak kredili firmaları fonlamaya devam etti.

Halka açık Kamu Bankasının kaynakları azaldığında 21-24-26 Eylül 2018 tarihlerinde piyasa faizleri %20’ler seviyesinde iken İşsizlik Fonuna %9-%10 faiz oranı ile 2023-2027 yıllarını kapsayan tahvil verilerek İşsizlik Fonunun 11 Milyar TL.sı Kamu Bankaları kaynakları için kullanıldı. Bunun 7,8 Milyar TL.sinin Vakıfbank'a kullandırıldığı ifade edildi.

06-10 Mart 2020 tarihlerinde ise Kamu Bankalarına sermaye yetmediği için toplam 28 Milyar TL.lık Sermaye Desteği niteliğinde Devlet Tahvili verilmiş oldu.

Sonuç olarak Vakıfbank halka açık bir şirket ve ortakları arasında Çalışan ve Emeklilerinin olduğu bir Banka iken, sermayesi her türlü eklemeye rağmen zayıflatılarak ve sermaye konulması zorunlu hale gelmiş bir banka haline geldi..

Bu süreç sonunda Emekli Sandığının hisseleri Hazinenin Vakıflar Genel Müdürlüğünden aldığı hisse fiyatı olan 9,49’dan gerçekleşmesi durumunda Emekli Sandığının hissesi %12,24 olacak iken mevcut durumda %10,30 olarak gerçekleşecek ve aradaki %1,96 oranındaki payın 15 Mayıs 2020 borsa f fiyatı 4,59 TL üzerinden 351 Milyon lira kaybı olacaktır. Bu tutara halka açık bölümün zararı dahil değildir. Toplam 25 bin Çalışan ve Emekli başına düşen ortalama kayıp 14 Bİn TL civarındadır.

Kısaca Türkiye Varlık Fonu Bankanın en büyük hissesi olan %39,9 hisseyi Hazinenin Vakıflar Genel Müdürlüğü hissesine verdiği 9,49 TL dan değil borsa fiyatının biraz üzerinden 4,98 lira üzerinden 08 Ekim 2010 tarihindeki 10 yıl önceki borsa değerinden yönetimi almıştır.

Bir yandan Bankayı kredi verip sermayesini eritirken bir yandan da ekonomik kriz ortamında Sermaye artırımı ile 10 yıl önceki hisse senedi fiyatlarından bankanın en büyük ortağı TVF olmuştur.

Gelinen Nokta Türkiye Varlık Fonuna Satış:

Banka 11 Mayıs 2020 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında Türkiye Varlık Fonuna hisse satış işleminin ön koşulu sermaye artırımı ve sermaye artışı ile ortaya çıkacak hisselerde diğer ortakların rüçhan (ön alım) hakkını tamamen kısıtlayan:

“Bankamızın kayıtlı sermaye tavanı içerisinde kalmak kaydıyla, 2.500.000.000.-TL (İkimilyarbeşyüzmilyon Türk Lirası) olan çıkarılmış sermayesinin, mevcut pay sahiplerinin rüçhan hakları tamamen kısıtlanarak, tahsisli ve nakden toplamda 7.000.000.000 TL (Yedimilyar Türk Lirası) toplam satış hasılatı elde edilecek şekilde Borsa Istanbul A.Ş.'nin Toptan Alış Satış İşlemlerine ilişkin Prosedürü çerçevesinde belirlenecek pay satış fiyatına göre hesaplanacak nominal sermaye tutarı kadar nakit sermaye artırımı yoluyla artırılması,” kararını almış;

Banka Yönetimi 15. Mayıs 2020’de ise:

“Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O.'nun 2.500.000.000 TL olan çıkarılmış sermayesinin 3.905.622.489,96 TL'ye arttırılması nedeniyle ihraç edilecek 1.405.622.489,96 TL nominal değerli payların Türkiye Varlık Fonu'na tahsisli olarak satışı, Vakıf Yatırım Menkul Değerler A.Ş. (Alıcı ve Satıcı Üye) aracılığıyla, toptan alış satış işlemleri kapsamında 20/05/2020 tarihinde, 1 TL nominal değerli pay için 4,98 TL fiyattan gerçekleştirilecektir.” Şeklinde açılmada bulunmuştur.

Bu açıklamaya bağlı olarak yeni oluşacak sermaye dağılımına göre Türkiye Varlık Fonu hissesi %39,9, Hazine hissesi %35,7, Halka Açık Pay %13,87 ve Vakıfbank Emekli Sandığı Hissesi ise %10,3 olacaktır. Kısaca yeni dağılımda en büyük pay Türkiye Varlık Fonu olacaktır.

Emekli Sandığından 351 Milyon TL.lık Gasp

Bu süreç sonunda Emekli Sandığının hisseleri Hazinenin Vakıflar Genel Müdürlüğünden aldığı hisse fiyatı olan 9,49’dan gerçekleşmesi durumunda Emekli Sandığının hissesi %12,24 olacak iken mevcut durumda %10,30 olarak gerçekleşecek ve aradaki %1,96 oranındaki payın 15 Mayıs 2020 borsa f fiyatı 4,59 TL üzerinden 351 Milyon lira kaybı olacaktır. Bu tutara halka açık bölümün zararı dahil değildir. Toplam 25 bin Çalışan ve Emekli başına düşen ortalama kayıp 14 Bİn TL civarıdadır.

Kısaca Türkiye Varlık Fonu Bankanın en büyük hissesi olan %39,9 hisseyi Hazinenin Vakıflar Genel Müdürlüğü hissesine verdiği 9,49 TL dan değil borsa fiyatının biraz üzerinden 4,98 lira üzerinden 08 Ekim 2010 tarihindeki 10 yıl önceki borsa değerinden yönetimi almıştır.

Hükümet bir yandan Bankayı kredi vermeye zorlayıp sermayesini eritirken bir yandan da ekonomik kriz ortamında Sermaye artırımına zorlayıp, 10 yıl önceki hisse senedi fiyatlarından bankanın en büyük ortağı olmuştur..

Borsa İstanbul Toptan Alış ve Satışa ilişkin Prosedür 7. Maddesine göre

“Payları Borsa’da işlem gören ortaklıkların paylarının; şirket yönetiminin el değiştirmesi sonucunu verecek miktarda ve anılan ortaklığın dahil olduğu grup dışındaki önceden belirlenmiş alıcı kişilere işbu Prosedür kapsamında satışında fiyat serbest bir şekilde belirlenir.” denmektedir.

TTK m.461’de yer alan rüçhan hakkına ilişkin hükümde, 6762 sayılı TTK m.394’den farklı olarak rüçhan hakkının ancak haklı sebeple sınırlanması veya kaldırılması kabul edilmiş ve bu kararın alınması için genel kurulda ağırlaştırıcı nisap aranmıştır. Haklı sebeplerin örnekleri halka arz, devralmalar ve işçilerin şirkete katılımı olarak gösterilmiştir. Bunun yanında, anonim şirketler hukukuna hâkim ilkeler olan gereklilik, eşitlik ve ölçülük, kararın alınmasında olması gerekli unsurlardır.

Haklı sebeplere ve ilkelere aykırı alınan sınırlandırma veya kaldırma kararı kanuna aykırı olacaktır

Bizi kızdıran başka bir nokta ise Banka kökenli 2 Yönetim Kurulu üyesinin bu kararların altına imza atması ve tamamı Banka kökenlilerden oluşan 7 kişilik Emekli Sandığı Yönetiminin ses çıkartmamasıdır.

Sonuç:

Sendika olarak, bu hukuksuz ve tek yanlı olarak Çalışan ve Emeklilerin çıkarına aykırı olarak alınmış karar ve dayatmaya karşı olarak, sosyal medya dahil her türlü iletişim kanalı ile bu gaspı duyuracak ve SPK mevzuatı ve prosedürüne aykırı uygulama karşısında her türlü hukuk yoluna başvuracağız.

Bu karara imza atan ve sessiz kalan herkesi, bu gaspın parçası olarak anacağız.

BASFES